تکنولوژی هدایت پرواز ازراه دور
"پهباد" درخدمت تروریسم
یک متفکرغربی گفته است: " تروریستهای امروز،مایلند بخشی ازمردم رانظاره گر وبقیه رامرده ببینند." یکی ازعرصه هائی که اکنون برای تحقق این ایده دردسترس آنهاست،تکنولوژی پهبادی است.درسال1997 ، یک گروه ازنیروهای زبده ی اسرائیل برای انجام یک عملیات سرّی وارد خاک لبنان شدند.اما گروه مزبور،برسرراه خود به شهرک "انصاریه"، باکمین رزمندگان حزب الله روبروشد که ازقبل منتظرآنهابودند. حزب الله توانسته بود به اطلاعات سرّی مربوط به این عملیات دست پیداکند.کمترازیک دهه بعد،(2004) حزب الله نخستین پهباد شناسائی خودرابرفراز منطقه ی مرزی اسرائیل به پروازدرآورد.
قبل ازاین،یکی ازنخستین کسانی که ازجذابیت تکنولوژی پهبادی برای تروریستها سخن گفته بود، " کریستوفربالکوم" عضومرکزتحقیقات کنگره ی آمریکا بود. او 7 دلیل برای این جذابیت ذکرکرد: هزینه ی اندک ، سهولت خرید ، دقّت نسبتاً بالا،انعطاف پذیری عملیاتی، نفوذ دردفاع ضد هوائی، دسترسی همگانی، وعدم نیازبه زیرساختهای پیچیده . یک کارشناس دیگرنیز 4 راه برای تهیه ی پهباد توسط گروههای تروریستی ذکرکرد : سرقت ، خرید یک مدل تجاری ، ساخت یک مدل ابتدائی ، وتبدیل یک هواپیمای کوچک به پهباد . ازهمان زمان مشخص بود که استفاده ی تروریستهاازپهباد،تنها جزئی ازیک مسئله ی بزرگتراست وآن استفاده ازعلم رابوتیک، کنترل ازراه دور ، وسیستم های خودکار برروی زمین، هوا ودریاست.
ازهمان بدو ظهوراین پدیده، نام های متعددی برآن نهاده شد :هواپیمای بی سرنشین، پهباد،پرنده ی بی سرنشین، و. . هواپیمای بی سرنشین بربقیه ی نامها ارجحیت دارد زیرا پهباد فقط به سیستمهای پرنده اطلاق می شود درحالیکه این سیستم بی سرنشین،روی زمین وزیرآب نیزکاربرددارد.نام پرنده ی بی سرنشین نیزگمراه کننده است زیرادیری نخواهد پائید که این سیستم بطودخودکارعمل خواهد کرد درحالیکه فعلاً تیمی متشکل از انسان وماشین ،کنترل آنراازراه دوربدست دارد.
اکنون می توان هواپیماهای بی سرنشین را به آسانی وباچند هزاردلارخریداری کرد.این هواپیماها قادرند با چند کیلو گرم محموله،مسافتی چند کیلومتری رابپیمایند.اگرچه هواپیماهای بی سرنشین رامی توان مسلح کرد، اماانواع پیچیده تری ازاین پهبادهاوجوددارند که می توان ازآنها برای عملیات نظامی یا شناسائی استفاده کرد. این نوع پهباد که گرانترازنوع اول است، وبرای انجام عملیات نیازمند زیرساختهای لازم می باشد،فقط توسط دولتها وارتشها بکارگرفته می شود.شواهد موجود حاکی ازآن است که چهارگروه شبه نظامی حزب الله، حماس، داعش وجبهه ی فتح شام، به پهبادهای نظامی وزیرساختهای لازم برای استفاده ازآن دسترسی پیداکرده اند.همچنین گزارشهائی مبنی براستفاده ازپهباد توسط گروه " فارک" کلمبیا و " لشکرطیّبه"ی پاکستان منتشرشده است.اخیراً درحمله ی پلیس پاکستان به به مقرّ گروه "حقّانی" دروزیرستان شمالی، یک فروند پهباد آماده ی پرواز نیزکشف شد.درمیان همه ی این گروههای شبه نظامی،پیچیده ترین پهبادها دراختیار حزب الله قراردارد.حزب الله ازکمکهای بی دریغ ایران دراین زمینه بهره مند گردیده است. اغلب پهبادهائی که تاکنون توسط حزب الله به پروازدرآمده اند، ساخت ایران ویا کپی برداری شده ازروی آنهابوده اند.تاسال 2004 برنامه ی پهبادی حزب الله آنقدرپیشرفت کرد که این گروه توانست نخستین پهباد خودرا برفرازآسمان اسرائیل به پروازدرآورد.درچندین عملیات بعدی،پهبادهای"مهاجر-4"،"ابابیل" ، و"مرصاد-1" پروازهائی رابه مدت نیم ساعت برفرازمناطق حساس اسرائیل انجام داده واز آنها فیلم وعکس تهیه کردند.حزب الله سپس مدعی شد که قادراست به سیستم دفاع ضد هوائی اسرائیل نفوذ کند وعمق خاک این کشوررا هدف قراردهد.درجریان جنگ سال 2006 ،حزب الله از 3 پهباد علیه نیروهای اسرائیل استفاده کرد که البته همه ی آنها هدف قرارگرفته وسرنگون شدند.این پروازها همچنان ادامه پیداکرد تااینکه حزب الله مدعی شد که پهبادهای خودرابرفرازنیروگاه هسته ای" دیمونا" به پروازدرآورده است.چندی پیش، نیروی هوائی اسرائیل،تاسیسات پهبادی حماس رادرنوارغزّه بمباران ونابود کرد.قبل ازآن نیز چند پهباد حماس توسط دفاع ضد هوائی "پاتریوت" سرنگون شده بودند.ازآنجائیکه استفاده ازسیستم نسبتاً گران پاتریوت برای مقابله باسیستم بسیارارزان پهباد، مقرون به صرفه نیست،لذا دولت اسرائیل چندی است که باهمکاری آمریکا سرگرم ابداع سیستمی جدید برای مقابله با حملات پهبادی می باشد.برخلاف حزب الله وحماس که که ازپهبادهای پیشرفته ی ساخت ایران استفاده می کنند،داعش ازپهبادهای دست سازدرعملیات نظامی خود استفاده می کرد.این گروه قصدداشت ازپهباد برای انتشار مواد سمّی درشهرهای بزرگ غرب استفاده نماید که البته جامعه ی جهانی مجال اینکاررابه اونداد.پیچیدگی پهبادهای داعش،هیچگاه ازپهبادهای اسباب بازی فراترنرفت.
عملیات پهبادی اکنون دراغلب کشورهای جهان انجام می شود.امادرراس آنها کلمبیا،مصر،آلمان،ایران، عراق، اسرائیل،ژاپن،لبنان،پاکستان، فلسطین، اسپانیا،سوریه، آمریکا وعربستان قراردارند.دربسیاری ازعملیات پهبادی درجنوب آسیا وخاورمیانه،دست پنهان ایران بوضوح مشاهده می شود.اکنون علاوه برگروههای اسلامگرای افراطی(شیعه وسنی)،گروههای راست گرای افراطی درشرق وغرب نیز به این تکنولوژی روی آورده اند. گروه"تامیل عیلام" چندی پیش یکی ازپایگاههای هوائی سری لانکا را موردحمله ی پهبادی قرارداد.آمریکانیزتاکنون درعملیات مستمرپهبادی خوددرمنطقه ی وزیرستان پاکستان به موفقیتهای شایانی علیه گروههای تروریستی نائل شده که یکی ازآخرین آنها،هدف قراردادن "حمزه" پسربن لادن بود.معهذا،عوامل متعددی موجب محدودیت استفاده ازپهباددرعملیات تروریستی می گردد: اول، محدودیت برد وحمل مواد منفجره. براساس بررسی صورت گرفته،میانگین بردپهبادهائی که دراختیارتروریستها قراردارد 1400 متروزمان پروازآنها دقیقه می باشد. دوم، مدلهای خاص مورد نیازتروریستها که ازنظرپیچیدگی و توانائی،دردسترس آنهاقرارندارد. سوم ، عملیات تدافعی وسیستم های دفاع ضد هوائی ، مانع ازانجام عملیات انواع پهبادها می گردد.
بیش ازیک دهه است که اسرائیل،برروی نحوه ی مقابله باحملات پهبادی مطالعه وتحقیق می کند که حاصل آن تکنولوژی " سپرپهبادی" است که پهبادهاراشناسائی وعملیات آنهاراناتمام می گذارد.فرانسه وانگلیس نیزسرمایه گذاریهای قابل ملاحظه ای برروی این سیستم انجام داده اند.بخش مهمی ازوظائف این سیستم،توسط ابزارهای سایبری انجام می گیرد.پس ازعملیات تروریستی 11 سپتامبر،ارتش آمریکانظارت بیشترهوائی برقلمرو این کشوررادردستورکارقرارداد.یک بخش این برنامه،تبدیل هواپیماهای کوچک تک سرنشین (مانند سسنا) به پرنده ی بی سرنشین، به منظور افزایش برد پهبادی آن است.
سهولت دسترسی به پهبادهای تجاری،موجب گسترش بی سابقه ی استفاده ازآن گردیده است.استفاده ازپهباد برای اطفای حریق های جنگلی،عملیات امداد ونجات،ارسال کمکهای اضطراری به آسیب دیدگان سوانح طبیعی،نظارت برمسابقات ورزشی وتردد های مرزی و . بسیاررایج گردیده است. سیستم های پروازی بدون سرنشین،علاوه براینکه درموارد بسیاری باانجام ماموریتهای خطرناک،ناجی جان انسانهامی گردد،امابه همان اندازه نیزمی تواند برای بشرخطرناک باشد.امروزه بااندکی تخیّل،برنامه ریزی وحداقل بودجه، می توان پهبادی تجاری رابه ابزاری مرگبارتبدیل کرد.معهذا هنوزبیشترگروههای شبه نظامی وغیر دولتی، ازپهباد برای عملیات شناسائی وارتباطی استفاده می کنند.البته برخی ازاین گروههانیز از " پهباد انتحاری " برای حمله به اهداف دشمن استفاده می کنند.ایران چندی پیش اعلام کرد که قصددارد ازاین پهباددرعملیات آینده ی خود استفاده کند وظاهراً این وعده را درحمله به تاسیسات نفتی عربستان عملی کرد.ارتش آمریکا نیز ازپهبادهای کوچک وارزان دستی، برای نظارت میدانی استفاده می کند. قیمت پهباد " راون " و "وسپ " کمترازهزاردلاراست وبه کاربرامکان می دهد دههافروند ازآن رادریک محدوده ی جغرافیائی کوچک به پروازدرآورد. امابه پروازدرآمدن این حجم ازپهباد، می تواند برای هواپیماهای تجاری خطرسازگردد.تاکنون 158 مورو ازحوادث پهبادی به سازمان بین المللی هوانوردی گزارش شده که اغلب آنهادر ارتفاع کمتراز 200 پا بوقوع پیوسته اند.دراغلب موارد،پهباد بیش ازحد به هواپیما نزدیک شده ویاهواپیمابرای جلوگیری ازبرخورد باآن، مجبوربه مانورگردیده است.دریکی ازبارزترین وعجیب ترین این حوادث،چندی پیش ایران ادعا کردکه کنترل پهباد نظامی بسیارپیشرفته ورادارگریز آمریکا بنام " آر. کیو. 170 " رابدست گرفته وآن راسالم به زمین نشانده است.اگراین ادعا صحّت داشته باشد،بایددرآینده منتظرحوادث بیشتری ازاین دست بود.
پهبادهای ارزان چینی، بسیارمورد توجه گروههای شبه نظامی قرارگرفته اند. مثلاً پهباد "کوانتوم" که فقط چند صد دلار قیمت دارد،قادربه حمل بمب است.این پهباد5/23 سانتی متری،دریچه ای زیربدن خوددارد که بازمی شود ومی تواند یک محموله ی 103 گرمی را رهاکند.لذاازاین پهباد می توان به عنوان بمب افکن جهت حمله ی شیمیائی ومی به مراکزتجمع انسانی استفاده کرد.براین اساس،سازمان هوانوردی آمریکا،ازسال 2014، پرواز پهبادهارابرفراز استادیومهای ورزشی وبرخی مراکزتجمع انسانی ممنوع اعلام کرده است.براساس مطالعات انجام گرفته،اگرپهبادی فقط 900 گرم میکروب سیاه زخم راازارتفاع 100 متری برفرازیک شهر رهاکند،حدود 5/1 میلیون نفررا مبتلاکرده وجان بیش ازیکصد هزارنفررامی گیرد.رها کردن فقط 2 گرم پلوتونیوم و50 گرم سزیوم برفرازاین شهرنیز 8 کیلومترمربع راآلوده کرده وهزاران نفررادرمعرض تشعشعات مرگبارقرارمی دهد.
باپیشرفت علمی وفنی در10 سال آینده،وضع پیچیده ترمی شود. جالب اینکه بسیاری ازاین پیشرفتها،نخست در بخش تجاری بدست می آیند وسپس به عرصه ی نظامی راه پیدامی کنند.درآینده، پهبادها محموله های سنگین تری حمل می کنند،مسافت طولانی تری رامی پیمایند ودرشرائط نامساعد آب وهوائی نیز به پروازادامه می دهند.پهبادهای آینده، ازابزارهای ارتباطی مطمئن تری سود می برند که به آسانی قابل رهگیری وهک نیستند.استفاده ازسنسورهای پیشرفته تر ،دوربین های دید درشب، وابزارهای پیشرفته ی نقشه برداری،ازدیگرتجهیزاتی است که درپهبادهای آینده بکارگرفته می شوند و برقابلیت گروههای شبه نظامی وغیردولتی می افزایند.هوش مصنوعی،سیستم های خودکار و علم روبوتیک، به مهمترین عرصه برای ترکتازی پهبادها تبدیل خواهند شد. کوچک سازی (مینیاتوریزه کردن) ،مواد انفجاری نانو ،پردازش فراگیر واسکادران سازی، ازجمله مباحثی است که مورد توجه این علوم قراردارد.هریک ازاین تکنولوژیها،چالش های ضد خودرانیزبه همراه خواهد آورد. درآینده،پهبادها قادرند مراکزتجمع انسانی راخود شناسائی کرده ومحموله ی خویش رابرفراز آنهارهاکنند.
چنین حمله ای ممکن است هیچگاه اتفاق نیفتد اما تکنولوژیهای جدید امکان تحقق آنرافراهم خواهد آورد.تاریخ جنگ افزارنشان می دهد که استفاده ی بهینه ازتکنولوژیهای جدید،ااماًتوسط ابداعگران صورت نمی گیرد بلکه بدست کسانی انجام می شود که بهترین راه استفاده ازآنهارامی یابند.تروریسم نیزتوانسته است تکنولوژی پهبادی را درخدمت اهداف نامقدس خود قراردهد.
www.fmohammadhashemi.blogfa.com
ی ,استفاده ,پهباد ,پهبادی ,، ,الله ,حزب الله ,است که ,استفاده می ,می شود ,شبه نظامی
درباره این سایت