ایران : بحران محیط زیست ، فراترازبحران هسته ای
بابالا گرفتن تنش درخلیج فارس واحتمال تبدیل آن به یک بحران بین المللی، مردم ایران وجهان ازیک پدیده ی دیگرکه می تواند پیامدهای طولانی مدت ومخرّبی برای ایران ومنطقه داشته باشد، غافل مانده اند : بحران محیط زیست . درحال حاضر،خطری که ازجانب بحران قریب الوقوع زیست محیطی درایران احساس می شود،بیشترازخطرفرضی دشمنان خارجی ومنازعات ی داخلی است.گفته می شود 30 سال دیگرایران به کشور ارواح تبدیل می شود،ذخائرآب 12 استان به پایان می رسد وامنیت غذائی مردم درخطرقرارمی گیرد.سرعت گرفتن روند گرم شدن زمین،به چالشهای زیست محیطی ایران ابعاد گسترده تری بخشیده است.بیابان زائی،کمبودآب،آلودگی هوا، وبطورکلی انحطاط محیط زیست ، طی سالیان اخیردرایران، شدت گرفته وزمینه رابرای بروزیک بحران زیست محیطی تمام عیار دراین کشورآماده کرده است.انتظارمی رود درسالیان آینده،ایران خشک تروگرم ترشود که این به معنی کمبود بیشترآب،کاهش رطوبت خاک وافزایش تقاضابرای آب می باشد.طبق شاخص عملکرد زیست محیطی که ازسوی دانشگاههای " ییل" و"کلمبیا" تهیه شده و 22 فاکتورمحیطی چون منابع آب،آلودگی هوا،تنوع زیستی وتغییرات آب وهوائی رامورد بررسی قرارمی دهد،ایران ازمیان 132 کشور مورد مطالعه، درجایگاه 114 قرارگرفته است .
گرم شدن زمین، برتناوب خشکسالی – سیل افزوده است." انستیتوی منابع جهانی" ، ایران را ازنظرعدم دسترسی به منابع آبی، درردیف چهارم جهان قرارداده است. درعین حال، مصرف بی رویه ی آب ازیکسو، وکاهش منابع آبی کشور ازسوی دیگر،به بیابانی شدن زمین ها وکاهش سطح آبهای زیرزمینی منجرشده که ناپایداری زمین،طوفان ریزگردها،نابودی تنوع زیستی وانقراض حیات وحش، ازتبعات آن می باشد.وقوع حوادث شدید طبیعی مانند خشکسالی وسیل، تحت مدیریت فعلی کشوروبازیرساختهای موجود، آسیب جدی به مناطق شهری،کشاورزی ومحیط زیست ایران وارد می آورد.درحال حاضر،نهادهای متعدد دولتی،متولی محیط زیست کشورمی باشند.وزارت جهاد کشاورزی،سازمان محیط زیست ، وسازمان هواشناسی،دستگاههای عریض وطویلی هستند که معمولاً بامسائل زیست محیطی ایران بیگانه اند.سیل ویرانگراخیردرایران که موجب شددولت دست نیازبه سوی سازمان ملل متحددرازکند،نشانگرعدم آمادگی وبی کفایتی متولیان محیط زیست ایران بود.مدیران، وبه تبع آنها مردم، آماده ی رویاروئی بااین سیل نبودند.فقدان حافظه ی نهادین،بردامنه ی تخریب سوانح طبیعی درایران می افزاید.آنها باید به خاطرمی سپردند که پس ازهردوره ی خشکسالی، دوره ی سیلابهای ویرانگرفرامی رسد.بنابراین ، سوء مدیریت،سهم به سزائی در مشکلات زیست محیطی کنونی ایران دارد.شهرهای ایران،یک سوم منابع آبی خودراازطریق نشتی لوله های انتقال آب ، ازدست می دهند.سیستم آبیاری کشورنیز ناکارآمد است وازبازدهی بسیارپائینی برخوردارمی باشد.بیش ازنیمی ازحجم آب منابع تجدید شونده ی ایران که دربخش کشاورزی مصرف می شود،به هدرمی رود.البته تحریمهای همه جانبه ی بین المللی نیزازتوان رویاروئی کشوربا تغییرات اقلیمی کاسته است.تحریمها، مانع ازانتقال منابع مالی بین المللی، دانش فنی، وتجهیزات ضروری برای حفاظت ازمحیط زیست ایران می گردد واصلاح ساختار اقتصاد کشورراازیک اقتصاد تک محصولی، غیرممکن می سازد.درشرائط فعلی،ایران نمی تواند به اقتصاد خود تنوع ببخشد وبه ناچار درهمان مسیر" اقتصاد مقاومتی" درجامی زند. دراین شرائط،سرمایه گذاری برروی محیط زیست، هرروزدشوارترمی گردد.دسترسی به ابزارهای مدرن برای اندازه گیری ومدیریت دقیق فرآیندهای زیست محیطی،باوجود تحریمها، غیرممکن می گردد.این درحالی است که ایران ازنظرتوان فنی وتخصص انسانی،دروضعیت مناسبی قراردارد.ایران برای آنکه بتواند خودراآماده ی تغییرات اقلیمی نماید، لازم است در تهای اقتصادی خود تجدیدنظرنموده وجایگاه والائی رابرای حفاظت ازمحیط زیست دراین تها درنظربگیرد.ایران برای عبورازچالشهای زیست محیطی موجود،به تنظیم مجدد تها ومنابع نیازدارد.به گفته ی کارشناسان،هزینه ی فنّاوری های جدید، بکارگیری شیوه های صرفه جوئی ودیگراقداماتی که می تواند تامین آب مورد نیازایران رادرسال 2050 امکانپذیرسازد، حداکثر 3 میلیارددلاردرسال است.بحران قریب الوقوع زیست محیطی درایران،به انقلاب سبزفراگیر درتگذاریهای ملی نیازدارد : امری که درشرائط رکود فعلی، ممکن به نظرنمی رسد.
باتضعیف اقتصاد ایران،سرمایه گذاری برروی انرژی های تجدید پذیر،مدرنیزه کردن کشاورزی وایجاد اشتغال دربخش خدمات وتوریسم،هرروزدشوارترمی گردد.درحالیکه این بخش ها باید بتوانند کشاورزانی راکه دراثرتغییرات اقلیمی آواره می شوند،به خود جذب کنند.ازسوی دیگر،امنیت غذائی ایران نیز درخطراست. بخش کشاورزی بامصرف 92 درصد آب کشور، فقط 66 درصد نیازهای غذائی جمعیت 83 میلیونی راتولید می کند.تشدید تنش های آب وهوائی،خطرکاهش بیشترتوان تولید کشاورزی رابدنبال دارد.برای مثال،خاک برخی مناطق کشور مانند دشت مرکزی کاشان، به سبب برداشت بیش ازحدّ ازآبهای زیرزمینی،به شوره زار تبدیل شده وامکان کشاورزی دراین منطقه کاملاًازبین رفته است.
بخش بزرگی ازمعضلات زیست محیطی امروز ایران،زائیده ی دست مدیران بی کفایت وتوجه به اولویتهای کاذب دیگراست.کمبود آب، نابودی دریاچه ها وتالاب ها،آلودگی هوا،طوفان ریزگردها،بیابان زائی، نابودی تنوع زیستی وبه تحلیل رفتن جنگلها،همه ساخته ی دست انسان وبی تدبیری اوست.اگراین روند ادامه پیداکند،دیری نخواهد پائید که سرزمین ایران غیرمسی خواهد شد. درکوران رویاروئی عبث باجهان، رهبران ایران نباید بربحران دیگری که آرام آرام ازراه می رسد، چشم فروبندند.بی توجهی آنهابه محیط زیست،موجب استقراردائمی این بحران درکشور خواهد گردید.
www.fmohammadhashemi.blogfa.com
َ
زیست ,ی ,محیطی ,محیط ,آب ,بحران ,زیست محیطی ,محیط زیست ,زیست ، ,زیست ایران ,بحران محیط ,زیست محیطی ایران
درباره این سایت